Położenie i krajobraz

Sierakowski Park Krajobrazowy leży w zachodniej części województwa wielkopolskiego, około 70 km od Poznania.

Nazwa pochodzi od największej miejscowości parku – Sierakowa. W ujęciu fizycznogeograficznym park leży na obszarze Kotliny Gorzowskiej (teren na północ od rzeki Warty wraz z wąskim pasem wzdłuż i na południe od niej) i Pojezierza Poznańskiego (na południe od Warty z wyłączeniem wąskiego pasa przylegającego do rzeki).
Krajobraz parku, choć wybitnie polodowcowy, nie jest jednorodny.

Część północna jest fragmentem Puszczy Noteckiej – drugiego co do wielkości (po Borach Dolnośląskich) zwartego obszaru leśnego w Polsce, mieszczącego się w widłach Warty i Noteci. Jest to równina akumulacyjna, gdzie po ostatnim zlodowaceniu topniejący lądolód pozostawił masy piasku, kształtowane później przez wiatr. W ten sposób powstały charakterystyczne dla Puszczy wydmy, mające wysokość średnio 20–30 m (maksymalnie 90 m) i leżące w odległości około 500–600 m od siebie. Jest to największy w Polsce zespół wydm śródlądowych, porośnięty głównie jednorodnym i jednowiekowym borem sosnowym, posadzonym po gradacji strzygoni choinówki w latach 1922–1924. Pozostałością z tego okresu jest leśny rezerwat przyrody Cegliniec chroniący ocalałe 170-letnie sosny.

Część południowa parku jest dużo bardziej urozmaicona, ukształtowana przez cofający się lądolód. Na krajobraz składają się tu wzgórza morenowe porośnięte częściowo lasami liściastymi, poprzecinane ciekami i jeziorami, często o rynnowym kształcie. Najwyższe wzniesienie znajduje się na zachód od Kwilcza i liczy 126 m n.p.m. Duży udział w powierzchni mają pola uprawne. Wody parku to przede wszystkim rzeka Warta i ponad 50 jezior, w tym największe Jezioro Chrzypskie (ponad 300 ha powierzchni) i będące ewenementem w skali krajowej Jezioro Śremskie, które jest kryptodepresją, a jego dno znajduje się 6 m poniżej poziomu morza, przy głębokości maksymalnej 45 m (trzecie pod względem głębokości jezioro w Wielkopolsce). Jeziora leżą z reguły w głębokich rynnach, wiele z nich ma charakter przepływowy. Poza jeziorami liczne są starorzecza i inne drobne zbiorniki wodne. Polodowcowy krajobraz parku jest bardzo wyrazisty, ale został już w dużym stopniu napiętnowany przez wielowiekową działalność człowieka. Przede wszystkim chodzi tu o przekształcenie terenów leśnych w rolnicze, regulacje rzek i osuszanie terenów wilgotnych. Obecnie lesistość terenu kształtuje się na poziomie około 33%.