Walory kulturowe

Osadnictwo na terenie dzisiejszego parku sięga epoki neolitycznej (V–IV wiek p.n.e.), począwszy od kultury pucharów lejkowatych i amfor kulistych, przez następującą po niej kulturę łużycką, aż po wkraczającą w erę nowożytną kulturę przeworską. Swoistą kulminacją rozwoju osadnictwa jest okres wczesnego średniowiecza, kiedy to na wyspie Ostrów Lednicki powstał gród obronny Mieszka I i Bolesława Chrobrego, uważany za kolebkę państwowości polskiej. Do dziś podziwiać możemy odsłonięte ruiny palatium (pałacu królewskiego) połączonego z kaplicą i basenami chrzcielnymi (tzw. baptysteriami). To właśnie tutaj, obok Gniezna i Poznania, miał rozpocząć się proces chrystianizacji naszych ziem. Wyjątkowe znaczenie dziejowe Ostrowa Lednickiego zdecydowało o nadaniu wyspie rangi pomnika historii. Teren parku obfituje także w liczne twory architektoniczne bliższe czasom współczesnym.

Palatium na Ostrowie Lednickim
Palatium na Ostrowie Lednickim, fot. Łukasz Ławrysz

Na pierwsze miejsce wysuwa się zespół pałacowy w Zakrzewie. Renesansowy pałac wraz z otaczającym go parkiem, oficyną, powozownią oraz obiekty folwarczne (z godnym uwagi budynkiem gorzelni) wzniesione zostały w drugiej połowie XIX wieku. Wśród obiektów sakralnych na uwagę zasługują dwa kościoły drewniane. Pierwszy z nich pod wezwaniem św. Katarzyny znajduje się w Waliszewie, drugi – kaplica św. Rozalii w Sławnie. Budowle mają konstrukcję zrębową, pokryte są gontem, a powstały w drugiej połowie XVIII wieku. Spośród innych zabytków wymienić można: dwór wraz z parkiem w miejscowości Głębokie, park podworski w Dziećmiarkach, dwór w Rybitwach, kościół murowany w Sławnie i kościół w Lednogórze. W bogactwo architektoniczne terenu wpisuje się utworzony w 1975 roku Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach.

Staropolska drewniana chata kryta strzechą z drewnianym płotem.
fot. Łukasz Ławrysz

Skansen tworzony jest przez ponad 60 obiektów, głównie dziewiętnastowiecznych, ale też starszych. Najcenniejsze elementy substancji historycznej stanowią inwentarz powstałego w 1969 roku Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych elementów kulturowych parku są Pola Lednickie i organizowane na nich coroczne spotkania młodzieży chrześcijańskiej.

Ludzie patrzący na tablicę informacyjną przed wejściem do Parku Etnograficznego w Dziekanowicach
Park Etnograficzny w Dziekanowicach, fot. Łukasz Ławrysz