Dobrze mieć błotniaka!
Czy wiedzieliście, że w Wielkopolskie występują rzadkie błotniaki łąkowe?
Gdzie gniazdują, ile ich jest, jak je chronić? To główne pytania, na które staramy się odpowiadać, realizując projekt czynnej ochrony błotniaka łąkowego.
Te średniej wielkości ptaki szponiaste zaskakują nas pod wieloma względami. Nie tylko są bardzo pożyteczne, ponieważ chronią uprawy przed gryzoniami, ale również stanowią ozdobę krajobrazu. Dzięki stosunkowo długim skrzydłom i lekkiemu ciału są bardzo subtelne i dostojne w locie. Sposób w jaki kołyszą się na wietrze przywodzić może nam na myśl taniec lub lot latawca. W odróżnieniu od myszołowów, błotniaki nie wypatrują zdobyczy z dużych wysokości. Latają nisko nad ziemią, ponieważ podobnie jak sowy podczas polowania posługują się w dużej mierze słuchem, co jest wyjątkową cechą w świecie ptaków szponiastych. Kolejną rzeczą, która wyróżnia je na tle innych skrzydlatych drapieżników, jest wybór miejsca na gniazdo, ponieważ błotniaki nie odchowują młodych na drzewach jak większość ptaków, lecz na… ziemi! Jeszcze pół wieku temu zazwyczaj w kępie szuwarów roślinności torfowiskowej, dziś głównie na polach uprawnych (w niektórych regionach Polski w uprawach zbóż gniazduje ponad 90% par!).
Gniazdo jest zwykle bardzo niepozorne i jeśli nie zwracamy szczególnej uwagi na te ptaki, raczej go nie znajdziemy. To niestety powoduje, że co roku wiele błotniaków ginie w wyniku prac polowych. Gniazda na łąkach niszczone są, ponieważ sianokosy prowadzone są zbyt wcześnie – gdy trwa jeszcze inkubacja. Wówczas pary mogą przystąpić do drugiego lęgu, ale… młode wyklują się później. Największym problemem jest nakładanie się czasu żniw na okres odchowywania młodych. Zmiany klimatu przyczyniają się do wcześniejszego dojrzewania upraw, co tylko pogłębia tę trudną sytuację.
Pobierz broszurę informacyjną o Błotniaku łąkowym!
Postanowiliśmy nie być obojętni w tej sprawie i we współpracy z miejscowymi ornitologami wprowadziliśmy w życie projekt mający na celu ochronę czynną błotniaka łąkowego. Projekt obejmuje kampanię edukacyjną dla rolników, grodzenie i palikowanie uprzednio znalezionych gniazd, a także prowadzenie działań monitoringowych – informuje opiekunka projektu Natalia Hałas, Kierownik Zespołu ds. Edukacji, Turystyki i Rekreacji ZPKWW.
W maju przeprowadzono pierwszy etap projektu, czyli kontrole terenowe połączone z obserwacjami błotniaków na obszarze Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego, zgodnie z metodyką monitoringu ptaków drapieżnych. Polegało to na tym, że zespół ornitologów przez co najmniej 30 minut obserwował teren w danym miejscu, szukając latających błotniaków. W przypadku dostrzeżenia ptaka określano kierunek i trasę jego lotu. Jeżeli błotniak wykazywał wyraźne zachowania terytorialne, starano się stwierdzić dokładną lokalizację uprawy, a także notowano jaka roślinność występuje w tym miejscu. W ten sposób udało się zgromadzić 30 obserwacji błotniaków łąkowych, a także zlokalizować dwa stanowiska, liczące po kilka par lęgowych.
Jest to dla nas wielki sukces, biorąc pod uwagę stopień trudności zadania. Błotniak łąkowy jest w Wielkopolsce gatunkiem nielicznym i na wczesnym etapie sezonu lęgowego trudno wykrywalnym.Kolejnym etapem projektu jest wyszukiwanie gniazd, które po rozmowie z właścicielami gruntów ogrodzimy, by zapewnić dorastającym młodym błotniakom bezpieczeństwo. Jak w przypadku ochrony każdego gatunku, jest to proces bardzo długotrwały i wymaga od nas systematycznych działań – dodajeopiekunka projektu.
Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego słynie z historycznych zadrzewień śródpolnych i ogromnych połaci pól oraz łąk, a więc jest idealnym domem dla błotniaków, których głównym składnikiem diety są gryzonie. Tym bardziej mamy nadzieję, że nasz projekt przyniesie efekty i uda nam się przywrócić błotniaki wielkopolskim krajobrazom. Powodzenie akcji ochrony lęgów w dużej mierze będzie jednak zależeć od współpracy z właścicielami pól, na których znajdują się gniazda.
Więcej informacji o błotniaku znajdziecie na naszym fanpage’u oraz w folderze naszego partnera projektu Towarzystwa Przyrodniczego „Bocian”.
Autor tekstu: Alicja Biłoszewska
Opiekun projektu mgr Natalia Hałas
Koordynator działań mgr inż. Błażej Nowak
Działanie dofinansowano ze środków WFOŚiGW w Poznaniu.
