Dobrze mieć błotniaka!
Czy wiedzieliście, że w Wielkopolskie występują rzadkie błotniaki łąkowe?
Czynna ochrona błotniaka łąkowego jest przykładem działania nie tylko na rzecz ochrony przyrody, ale i podnoszącym świadomość społeczną. Praca w terenie, lokalna edukacja ekologiczna, wzbudzanie odpowiedzialności mieszkańców i właścicieli gruntów za miejsce, które zamieszkują, to przykłady działań, których celem jest tworzenie więzi z otaczającą przyrodą.
Błotniak łąkowy to smukły ptak szponiasty, który zasiedla krajobraz rolniczy. Gniazduje na ziemi, najczęściej w uprawach zbóż, rzadziej na łąkach oraz w ziołoroślach, co zazwyczaj jest dużym zaskoczeniem. Pięćdziesiąt lat temu rolnictwo miało zdecydowanie mniej intensywny charakter i wspierało różnorodność biologiczną, jednakże stopniowe i niekorzystne dla przyrody przekształcenia gospodarki rolnej spowodowały, że stało się ono głównym zagrożeniem dla wielu gatunków zwierząt, w tym błotniaka łąkowego. W ciągu roku , w okresie wegetacyjnym rolnicy prowadza liczne prace agrotechniczne i wjeżdżają maszynami rolniczymi w uprawy. Pojazdy te niepokoją dorosłe ptaki i mogą zniszczyć gniazda. Konflikt pomiędzy błotniakami a gospodarką rolną osiąga jeden punkt kulminacyjny w czasie żniw. Pisklęta często są wówczas jeszcze zbyt małe, by bezpiecznie opuścić gniazdo przed koszeniem zbóż i wiele z nich ginie niezauważonych.
Dlatego podjęliśmy działania, w ramach których na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego wyszukujemy zajęte terytoria i gniazda błotniaka łąkowego, prowadzimy dialog z rolnikami i finalnie stawiamy ogrodzenia wokół zlokalizowanych gniazd z pisklętami. Dzięki tym działaniom młode są zabezpieczone przed śmiercią pod kołami maszyn rolniczych oraz przed drapieżnikami, dla których nieosłonięte gniazdo jest łatwym łupem.
Kluczem do sukcesu jest współpraca z ludźmi. Poprzez bezpośredni kontakt i rozmowy z gospodarzami możemy wzbudzić ich zainteresowanie a czasami nawet poczucie dumy. Nierzadko wiele osób jest zaskoczonych gniazdowaniem ptaka szponiastego w zbożu. Niekiedy zapraszamy właścicieli pól do udziału w akcji obrączkowania młodych błotniaków – mogą przyjrzeć się ptakom z bliska i czerpać radość z możliwościbezpośredniego kontaktu z przyrodą. Prowadzimy również edukację przyrodniczą w szkołach. W ten sposób możemy dotrzeć do gospodarzy i edukować ich poprzez ich dzieci. To kolejne pokolenie, które przejmie odpowiedzialność za przyszłość planety i zachowanie różnorodności biologicznej.
W ramach współpracy Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” przekazało nam broszurę przedstawiającą rolę błotniaka łąkowego w ekosystemach i uzasadniającą potrzebę jego ochrony (jest to sprzymierzeniec rolników), którą otrzymuje od nas każdy gospodarz i każdy uczestnik prowadzonych przez nas zajęći spotkań edukacyjnych. Zasięg oddziaływania jest niezwykle szeroki. Zajęcia edukacyjne angażują blisko 200 uczniów lokalnych szkół oraz ich nauczycieli. Tematem zainteresowały się również loalne przedsiębiorstwa oraz media. W przyszłości planujemy rozszerzyć działania edukacyjne o zajęcia terenowe i spacery ornitologiczne oraz objąć nimi kolejne parki krajobrzowe, chroniące krajobraz rolniczy. Wierzymy, że to co robimy przyniesie rezulataty i błotniak łąkowy stanie się rozpoznawalny i lubiany w społeczeństwie, powracając jako symbol krajobrazu rolniczego Wielkopolski.
W ramach współpracy Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” przekazało nam broszurę przedstawiającą rolę błotniaka łąkowego w ekosystemach i uzasadniającą potrzebę jego ochrony (jest to sprzymierzeniec rolników), którą otrzymuje od nas każdy gospodarz i każdy uczestnik prowadzonych przez nas zajęći spotkań edukacyjnych. Zasięg oddziaływania jest niezwykle szeroki. Zajęcia edukacyjne angażują blisko 200 uczniów lokalnych szkół oraz ich nauczycieli. Tematem zainteresowały się również loalne przedsiębiorstwa oraz media. W przyszłości planujemy rozszerzyć działania edukacyjne o zajęcia terenowe i spacery ornitologiczne oraz objąć nimi kolejne parki krajobrzowe, chroniące krajobraz rolniczy. Wierzymy, że to co robimy przyniesie rezulataty i błotniak łąkowy stanie się rozpoznawalny i lubiany w społeczeństwie, powracając jako symbol krajobrazu rolniczego Wielkopolski.
Pierwszy rok realizacji projektu
„Postanowiliśmy nie być obojętni w tej sprawie i we współpracy z miejscowymi ornitologami wprowadziliśmy w życie projekt mający na celu ochronę czynną błotniaka łąkowego. Projekt obejmuje kampanię edukacyjną dla rolników, grodzenie i palikowanie uprzednio znalezionych gniazd, a także prowadzenie działań monitoringowych„
– informuje opiekunka projektu, Natalia Hałas, Kierownik Zespołu ds. Edukacji, Turystyki i Rekreacji ZPKWW.
W maju przeprowadzono pierwszy etap projektu, czyli kontrole terenowe połączone z obserwacjami błotniaków na obszarze Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego, zgodnie z metodyką monitoringu ptaków drapieżnych. Polegało to na tym, że zespół ornitologów przez co najmniej 30 minut obserwował teren w danym miejscu, szukając latających błotniaków. W przypadku dostrzeżenia ptaka określano kierunek i trasę jego lotu. Jeżeli błotniak wykazywał wyraźne zachowania terytorialne, starano się stwierdzić dokładną lokalizację uprawy, a także notowano jaka roślinność występuje w tym miejscu. W ten sposób udało się zgromadzić 30 obserwacji błotniaków łąkowych, a także zlokalizować dwa stanowiska, liczące po kilka par lęgowych.
„Jest to dla nas wielki sukces, biorąc pod uwagę stopień trudności zadania. Błotniak łąkowy jest w Wielkopolsce gatunkiem nielicznym i na wczesnym etapie sezonu lęgowego trudno wykrywalnym. Kolejnym etapem projektu jest wyszukiwanie gniazd, które po rozmowie z właścicielami gruntów ogrodzimy, by zapewnić dorastającym młodym błotniakom bezpieczeństwo. Jak w przypadku ochrony każdego gatunku, jest to proces bardzo długotrwały i wymaga od nas systematycznych działań.”
– dodaje Opiekunka projektu.
Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego słynie z historycznych zadrzewień śródpolnych i ogromnych połaci pól oraz łąk, a więc jest idealnym domem dla błotniaków, których głównym składnikiem diety są gryzonie. Tym bardziej mamy nadzieję, że nasz projekt przyniesie efekty i uda nam się przywrócić błotniaki wielkopolskim krajobrazom. Powodzenie akcji ochrony lęgów w dużej mierze będzie jednak zależeć od współpracy z właścicielami pól, na których znajdują się gniazda.
Więcej informacji o błotniaku znajdziecie na naszym w folderze naszego partnera projektu i jednocześnie inicjatora ochrony Błotniaka w Polsce – Towarzystwa Przyrodniczego „Bocian”.
Autor tekstu: Alicja Biłoszewska
Opiekun projektu w ZPKWW mgr Natalia Hałas
Koordynator działań mgr inż. Błażej Nowak
Działanie dofinansowano ze środków WFOŚiGW w Poznaniu.
